Trung Quốc là thị trường tiêu thụ nông sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm từ 25-30% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản. Tuy nhiên, cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu này ngày càng khó. Điều này do yêu cầu cao về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra, còn có đối thủ từ các nước khác như Thái Lan và Philippines.
Vậy làm thế nào để nông sản Việt giữ vững vị thế và mở rộng thị phần tại quốc gia đông dân nhất thế giới? Dưới đây là những bí quyết quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh sang Trung Quốc.
1. Nâng cao chất lượng nông sản
Chất lượng là yếu tố cốt lõi quyết định khả năng cạnh tranh của nông sản xuất khẩu Việt Nam tại thị trường Trung Quốc. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường khó tính, doanh nghiệp cần tập trung vào các giải pháp sau:
1.1 Tuân thủ tiêu chuẩn kiểm dịch và an toàn thực phẩm
Trung Quốc áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt đối với nông sản nhập khẩu, bao gồm:
GAP (Good Agricultural Practices) – Thực hành nông nghiệp tốt
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) – Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn
ISO 22000 – Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm
Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu cần đăng ký với Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Theo Điều lệnh 248 và 249 để đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch.
1.2 Ứng dụng công nghệ vào sản xuất và bảo quản
Việc sử dụng công nghệ tiên tiến giúp nâng cao chất lượng nông sản, kéo dài thời gian bảo quản và giảm tỷ lệ hao hụt. Một số giải pháp quan trọng bao gồm:
Công nghệ sấy lạnh: Giữ nguyên màu sắc, hương vị và giá trị dinh dưỡng.
Đóng gói hút chân không: Giúp sản phẩm tươi lâu hơn, ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập.
Bảo quản bằng chiếu xạ: Kiểm soát vi sinh vật có hại mà không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Ứng dụng khoa học công nghệ trong truy xuất nguồn gốc: Minh bạch thông tin sản phẩm, tăng độ tin cậy với khách hàng Trung Quốc.
1.3 Phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn
Việc xây dựng vùng trồng theo tiêu chuẩn quốc tế sẽ giúp đảm bảo chất lượng đồng đều, giảm rủi ro bị trả hàng. Doanh nghiệp cần:
Liên kết với hợp tác xã, nông dân để áp dụng quy trình sản xuất sạch.
Giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, ưu tiên canh tác hữu cơ.
Đầu tư vào hệ thống tưới tiêu, thu hoạch và bảo quản đúng tiêu chuẩn.
2. Tăng cường thương hiệu và truy xuất nguồn gốc
Việc xây dựng thương hiệu mạnh và có nguồn gốc rõ ràng là rất quan trọng. Điều này giúp nông sản Việt Nam tăng giá trị và cạnh tranh tốt hơn ở thị trường Trung Quốc.
Khi người tiêu dùng chú ý hơn đến chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, doanh nghiệp cần có kế hoạch rõ ràng. Điều này giúp tạo dựng lòng tin và khẳng định vị thế trên thị trường.
2.1 Xây dựng thương hiệu nông sản Việt tại Trung Quốc
Hiện nay, nhiều nông sản Việt Nam có chất lượng tốt. Tuy nhiên, chúng chưa có thương hiệu mạnh. Điều này dẫn đến việc thương lái Trung Quốc mua và bán lại dưới tên thương hiệu khác. Để nâng cao giá trị sản phẩm, doanh nghiệp cần:
Đăng ký bảo hộ thương hiệu tại Trung Quốc: Thương hiệu cần được đăng ký chính thức để tránh bị chiếm dụng hoặc làm giả.
Tạo dấu ấn riêng cho sản phẩm: Thiết kế bao bì hấp dẫn, nhấn mạnh vào nguồn gốc xuất xứ và chất lượng.
Tận dụng truyền thông và marketing số: Xây dựng chiến dịch tiếp thị trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc. Điều này giúp bạn tiếp cận người tiêu dùng dễ dàng hơn.
2.2 Đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ
Trung Quốc ngày càng siết chặt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc nhằm đảm bảo tính minh bạch và an toàn thực phẩm. Do đó, doanh nghiệp cần:
Sử dụng mã QR Code trên bao bì: Mỗi sản phẩm cần có mã nguồn gốc. Điều này giúp người tiêu dùng kiểm tra thông tin sản phẩm dễ dàng.
Áp dụng công nghệ blockchain: Blockchain tạo ra hệ thống dữ liệu không thể thay đổi. Nó minh bạch từ trồng trọt, thu hoạch, đóng gói đến vận chuyển. Điều này giúp tăng độ tin cậy và giảm nguy cơ gian lận thương mại.
Tham gia hệ thống giám sát: Các sản phẩm nhập khẩu vào Trung Quốc phải đáp ứng tiêu chuẩn của Tổng cục Hải quan. Điều này giúp kiểm tra nguồn gốc nhanh chóng.
3. Hướng Dẫn Nông Dân Đăng Ký Mã Vùng Trồng Đạt Chuẩn Xuất Khẩu
Bước 1: Chuẩn Bị Hồ Sơ
Thông tin chủ vùng trồng (hộ cá thể, HTX, doanh nghiệp).
Diện tích, vị trí canh tác (tọa độ GPS, bản đồ vùng trồng).
Quy trình sản xuất đảm bảo tiêu chuẩn GAP, VietGAP, GlobalGAP.
Bước 2: Nộp Hồ Sơ Đăng Ký
Nộp lên Cục Bảo vệ thực vật hoặc Chi cục Trồng trọt & BVTV địa phương.
Chờ kiểm tra thực tế và đánh giá tiêu chuẩn.
Bước 3: Cấp Mã Số Vùng Trồng
Sau khi đạt yêu cầu, vùng trồng sẽ được cấp mã số để theo dõi và quản lý.
4. Mở rộng kênh phân phối và giao thương
Mở rộng phân phối và giao thương
4.1 Tham gia sàn thương mại điện tử Trung Quốc
Ngày nay, người tiêu dùng Trung Quốc mua sắm qua các sàn TMĐT như Alibaba, JD, Tmall, Pinduoduo. Việc tham gia các nền tảng này giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng nhanh chóng.
Doanh nghiệp cần tìm hiểu sở thích của người tiêu dùng trên từng sàn. Họ nên tối ưu hóa hình ảnh và mô tả sản phẩm. Áp dụng chiến lược quảng cáo phù hợp cũng rất quan trọng để tăng hiệu quả bán hàng.
Ngoài ra, hợp tác với KOLs và KOCs trên mạng xã hội Trung Quốc như WeChat và Douyin sẽ giúp quảng bá thương hiệu. Điều này cũng sẽ thúc đẩy doanh số bán hàng mạnh mẽ hơn.
4.2 Phát triển kênh phân phối trực tiếp
Bên cạnh TMĐT, doanh nghiệp nên thiết lập chi nhánh. Ký kết với đối tác phân phối địa phương để xây dựng hệ thống bán hàng lâu dài.
*Hợp tác với siêu thị, cửa hàng tiện lợi và chợ đầu mối ở các thành phố lớn như:
Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến sẽ giúp nông sản Việt Nam đến gần hơn với người tiêu dùng Trung Quốc.
*Việc tham gia các hội chợ nông sản như:
Hội chợ quốc tế nhập khẩu Trung Quốc (CIIE) và Hội chợ Canton Fair là rất quan trọng. Các sự kiện này giúp doanh nghiệp gặp gỡ đối tác tiềm năng. Ngoài ra, các sự kiện ở các tỉnh biên giới như Quảng Tây và Vân Nam cũng rất hữu ích. Chúng giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường của mình.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể sử dụng các khu thương mại biên giới. Ví dụ như cửa khẩu Hữu Nghị ở Lạng Sơn hay Móng Cái ở Quảng Ninh. Điều này giúp họ tăng cường hoạt động xuất khẩu chính ngạch. Nó cũng giúp tránh rủi ro từ buôn bán tiểu ngạch.
5. Tuân thủ chính sách và phát triển đồng bộ
Các doanh nghiệp Việt cần tuân thủ chính sách thương mại TQ
5.1 Cập nhật chính sách thương mại Trung Quốc
Chính phủ Trung Quốc thường xuyên điều chỉnh chính sách nhập khẩu nông sản nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động cập nhật thông tin thường xuyên.
Đặc biệt, các doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các điều lệnh quan trọng như:
Điều lệnh 248: Quy định đăng ký doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm sang Trung Quốc.
Điều lệnh 249: Yêu cầu về an toàn thực phẩm và kiểm dịch với thực phẩm nhập khẩu.
Việc không tuân thủ các chính sách này có thể khiến sản phẩm bị chậm thông quan hoặc thậm chí bị trả về.
5.2 Tăng cường hợp tác với cơ quan chức năng
Doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan như:
Bộ Công Thương, Bộ NN & PTNT, Cục Bảo vệ thực vật để nắm bắt kịp thời quy định mới, giảm rủi ro về pháp lý.
Ngoài ra, việc hợp tác với các đơn vị logistics có kinh nghiệm, sẽ giúp tối ưu quy trình vận chuyển, kiểm dịch và thông quan.
5.3 Phát triển chiến lược kinh doanh linh hoạt
Thị trường Trung Quốc có tính cạnh tranh cao và yêu cầu nghiêm ngặt. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược kinh doanh linh hoạt để thích ứng với các thay đổi. Một số giải pháp bao gồm:
Chuyển đổi từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch để đảm bảo tính ổn định và bền vững.
Mở rộng danh mục sản phẩm xuất khẩu nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
Đầu tư vào chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm và giảm sự phụ thuộc vào hàng tươi sống.
Xây dựng hệ thống phân phối trong nước tại Trung Quốc. Điều này giúp giảm rủi ro về chính sách nhập khẩu. Nó cũng tăng cường khả năng tiếp cận thị trường.
6. Kết luận
Xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Trung Quốc có nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức. Doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu, tăng cường kênh phân phối và bám sát chính sách để tăng tính cạnh tranh.
Mong qua bài viết này, bạn sẽ biết thêm nhiều điều về bí quyết xuất khẩu nông sản sang thị trường Trung Quốc 2025
(Xem thêm: Xu hướng nông sản Việt Nam xuất khẩu 2025)
Viết bình luận